Landgraaf Koerier

Menu

Lezing over De mijnwerkersstaking van 1943 bij Heemkundevereniging Landgraaf

Martin van der Weerden houdt zijn lezing over de Mijnwerkersstaking 1943 op donderdag 16 mei aanstaande, vanaf 19:30 uur, in de Parochiezaal van Nieuwenhagerheide. De locatie is bereikbaar via het Multifunctioneel Centrum An de Voeegelsjtang aan de gelijknamige straat nr. 12  in Nieuwenhagen-Landgraaf.

De lezing is voor zowel leden als niet-leden van de heemkundevereniging bedoeld en de toegang is gratis.

Vanaf de Duitse nederlaag te Stalingrad in januari 1943 werd duidelijk dat Hitler de Tweede Wereldoorlog zou kunnen gaan verliezen. Dit zou echter nog een zeer moeizaam proces worden. Ondertussen nam de druk op de bezette gebieden gigantisch toe. Duitsland probeerde hier compensatie te vinden voor zijn eigen economische problemen.

In het voorjaar van 1943 was de spanning onder de Zuid Limburgse mijnwerkers om te snijden. Een reeks productie verhogende maatregelen had de geest van verzet aangewakkerd. Experimenten om op zondag te laten werken of de zaterdagdienst te verlengen, mislukten door een veel te lage opkomst. Het verplicht opleggen van de extra diensten leidde tot een hoger ziektepercentage. De jacht van de Duitse Sicherheitsdienst op deze zogenaamde “Bummelanten” verzandde door gebrek aan medewerking van de mijndirecties.

De proclamatie van generaal Christiansen van donderdag 29 april was de lont in het kruitvat. Alle Nederlandse ex-militairen moesten zich melden voor Arbeitseinsatz in Duitsland. De bezetter hoopte hiermee een dubbel doel te bereiken. Enerzijds werd het gebrek aan Duitse arbeidskrachten opgevangen. Anderzijds zou bij een mogelijke geallieerde landing een stevige bron van verzet al uit de weg geruimd zijn.

De proclamatie leidde tot een storm van protest en spontane stakingen, vooral in Twente en in Limburg. In totaal zouden 500.000 arbeiders het werk neer leggen. Op vrijdag 30 april eiste politiechef Rauter de mogelijkheid van standrechtexecutie. Een extra bataljon Ordnungspolizei werd naar Maastricht gestuurd. In het mijnbouwgebied werden de eerste 170 arrestaties verricht.

Op zaterdag 1 mei kwam nog geen 10% van de mijnwerkers opdagen. De mijndirecties vreesden een bloedbad en haalden de grote meerderheid van de nachtploeg over om het werk weer te hervatten. De Duitse ambtenaren waren tevreden, maar de SD en SS wilden bloed zien! De Duitse ambtenaar Hirschfeld zou aan Rauter gevraagd hebben: “Was wollen Sie, Leichen oder Kohle?” Op zondag 2 mei vonden in het heidegebied De Hamert bij Venlo zeven executies plaats. Onder de slachtoffers bevonden zich drie mijnwerkers: Savelsberg en Tempelaars uit Heerlerheide en Toussaint uit Hoensbroek. Ze werden weggestopt in een geheim massagraf. Tot 1946 zouden de nabestaanden in tergende onzekerheid blijven over het lot van hun geliefden. Toen pas maakte één van de daders hun eervolle herbegrafenis mogelijk.

Onder dreiging van nieuwe executies gingen op dinsdagavond 4 mei 1943 praktisch alle mijnwerkers weer aan het werk.

Basisschool De Schacht en het Bernardinuscollege hebben het Mijnwerkersmonument in Heerlerheide geadopteerd.

 

Categories:   Nieuws

Comments

Sorry, comments are closed for this item.