In 2015 is de Participatiewet ingevoerd. Door deze wet krijgen gemeenten van het ministerie budget (BUIG) voor de uitvoering van meerdere uitkeringen binnen de Participatiewet. Hieronder valt ook de bijstandsuitkering. Sinds de invoering van de wet kampt Landgraaf met tekorten op deze uitkeringen.

Landgraaf is het oneens met de manier waarop het budget wordt berekend en voert hiertegen sinds 2015 procedures. Nadat de rechter Landgraaf in 2021 al in het gelijk gesteld had voor de jaren 2015 en 2016, wint Landgraaf nu opnieuw een rechtszaak in hoger beroep van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Deze keer gaat het over de jaren 2017 tot en met 2020. Wat dit financieel voor Landgraaf betekent, zal pas later bekend worden.

Belangrijke stap naar eerlijker budget

Voor wethouder Christian Wilbach (Participatiewet, Financiën) is de uitspraak van de rechter een belangrijke stap naar een eerlijker BUIG-budget. ‘Zodat we genoeg geld krijgen uit dat budget om de kosten voor de uitkeringen ook te kunnen betalen. Voor 2015 en 2016 ontvingen we al compensatie. Nu de Centrale Raad van Beroep ons ook voor 2017 tot en met 2020 in het gelijk gesteld heeft, hopen we dat ons tekort over die jaren daarmee ook gecompenseerd wordt.’

Wethouder Wilbach licht dit toe: ‘Over de jaren 2017 tot en met 2020 hebben wij een tekort op de gebundelde uitkering van ruim 2,8 miljoen euro. Dat is geld dat Landgraaf vanuit de algemene reserve moet bijleggen. Geld dat je ook voor andere belangrijke zaken kunt gebruiken.’

Toelichting wetgeving en berekeningen

De BUIG, ook wel genoemd de gebundelde uitkering, is een specifieke uitkering die gemeenten krijgen voor het bekostigen van de uitkeringen in het kader van de Participatiewet. Hieronder vallen bijvoorbeeld regelingen zoals IOAW, IOAZ, Bbz 2004 en de inzet van loonkostensubsidie.

Zelf verantwoordelijk

Gemeenten zijn met de invoering van de nieuwe berekeningssystematiek in 2015 zelf verantwoordelijk voor het beleid rondom de uitkeringen. Deze manier van financieren zou hierbij passen. Het Rijk stelt jaarlijks macrobudget vast. Dit budget wordt volgens een verdeelsystematiek (het model) onder de gemeenten verdeeld. Heeft een gemeente geld over, dan mag de gemeente dit vrij besteden. Als de gemeente een tekort heeft, dan moet de gemeente dit tekort, voor een deel, zelf opvangen.

In Landgraaf heeft de toepassing van deze nieuwe berekeningssystematiek sinds 2015 geleid tot een tekort van bijna 4,7 miljoen euro. Het model is sinds de invoering telkens wat verbeterd, maar dekt sinds 2015 niet de kosten die de gemeente maakt voor het verstrekken van de uitkeringen.

Ieder jaar bezwaar gemaakt

De gemeente Landgraaf heeft sinds 2015 ieder jaar bezwaar gemaakt tegen de toegekende uitkering. Deze bezwaren zijn door het ministerie keer op keer ongegrond verklaard.

De gemeente Landgraaf heeft hiertegen beroep aangetekend bij de rechtbank Limburg. Deze heeft in 2021 het beroep tegen de gebundelde uitkeringen van 2015 en 2016 gegrond verklaard. Het beroep over de jaren 2017 tot en met 2020 is toen ongegrond verklaard.

Tegen deze laatste uitspraak is door het college van Landgraaf hoger beroep aangetekend bij de Centrale Raad van Beroep. De Centrale Raad van Beroep heeft Landgraaf in het gelijk gesteld. Daarmee zijn ook de procedures over de jaren 2017 tot en met 2020 gewonnen.

De rechtbank heeft geoordeeld dat het college aannemelijk heeft gemaakt dat het model voor 2017 tot en met 2020 voor Landgraaf heeft geleid tot oneerlijke tekorten, die niet te verklaren zijn door het gevoerde beleid. Om die reden mag het verdeelmodel voor de jaren 2017 tot en met 2020 voor Landgraaf niet gebruikt worden. De rechtbank heeft de minister dan ook opgedragen om nieuwe besluiten te nemen voor die jaren.

Voor de jaren 2021 en verder loopt er nog bezwaar bij de rechtbank.