Wanneer je als niet-historicus over geschiedenis schrijft, dan heb je het gemakkelijk: je hoeft je niet te houden aan de strenge regels waaraan wetenschappelijk verantwoorde geschiedschrijving moet voldoen. De wetenschappelijk opgeleide historicus wordt geacht zich in principe te beperken tot de beschrijving van de geschiedenis van één land, één gebeurtenis, één mens, één groepering, en dat hij daarbij kiest voor één bepaald manier van beschouwen: bijvoorbeeld politiek, cultureel of religieus.

Hein H. Steinen is geen historicus. Hij was opgeleid als mijnbouwkundig opzichter maar werkte bij de politie. Inmiddels is hij de zeventig gepasseerd en heeft van archiefonderzoek en geschiedschrijving zijn tijdpassering gemaakt. Eerder verscheen van zijn hand een geschiedenis van het joodse volk onder de titel Van Abraham tot Ben-Gurion, gevolgd door de bundel De Joodse Gemeente Heerlen.

Ik heb eerstgenoemd boek niet gelezen, maar uit de titel blijkt al de vrijheid die Steinen zich bij het schrijven veroorlooft: Abraham was immers in de strikte zin van het woord geen historisch figuur, net zoals het Oude en Nieuwe Testament geen geschiedenisboeken zijn. Meer dan de helft van de geschiedenis van het joodse volk tot nu toe speelt zich af in de zo goed als ongedocumenteerde prehistorie.

Voor me ligt nu zijn nieuwe geesteskind De Bourgondiërs in Oostelijk Zuid-Limburg. In zijn inleiding verklaart Steinen die titel al: het gaat om de heersers die na de Romeinen over genoemde streek heersten. Daarmee is meteen ook gezegd dat het al helemaal niet gaat om de jolige bierdrinkers en worsteters die tegenwoordig bourgondiërs worden genoemd.

Als je het boek uit hebt moet je allereerst vaststellen dat Steinen er min of meer in geslaagd is een boek te schrijven dat de geschiedenis van West-Europa nogal strikt bekijkt vanuit Limburg en waar mogelijk vanuit Oostelijk Zuid-Limburg en zelfs vanuit Steinens geboorteplaats Nieuwenhagen. Daarbij rijst een beeld van een landstreek die bijna eindeloos een speelbal is geweest van internationale verwikkelingen.

En dan komen we bij wat ik hierboven schreef: Een groot deel van Steinens boek is puur de historie van de machthebbers door de jaren heen, politieke historie dus. Af en toe heeft het ook genealogische trekjes: hij noemt van vrijwel al die heersers ook meteen de ouders, de kinderen en dergelijke – het boek is zelfs verluchtigd met een aantal uitklapbare stambomen. Maar naarmate hij de huidige tijd nadert wordt het boek eerder sociaal-cultureel dan staatkundig, zelfs met sociolinguïstieke trekjes. Tegen het eind verdwaalt zelfs de geschiedenis van het koningshuis in het boek, tot en met de dood van prins Claus, compleet met de opsomming van diens aandoeningen. Ook vermeit Steinen zich met de wederwaardigheden van Sloveense migranten die in Limburg neerstreken om in de mijnen te werken, en zo nog het een en ander – deels aspecten van de geschiedenis overigens die bij mijn weten nooit eerder elders zo uitvoerig beschreven werden. Hoewel bij de Heemkunde Landgraaf al veel werk is verzet.

Het boek eindigt met een betoog waaruit moet blijken hoezeer zuidelijk Zuid-Limburg on-Nederlands is. Het is dan bijna geen geschiedschrijving meer.

Ik heb me een dag lang zeer vermaakt met het werk, dat voor zestien euro te koop is bij de VVV-ANWB en boekhandels in Landgraaf, of bij Steinen zelf, telefoon 06 28 06 85 29 of heinstein@kpnmail.nl

SB